WATERPOST, Jaargang 6, nummer 2, mei 2015

Tien jaar Waterproef

Stichting Waterproef bestaat al weer tien jaar! Dit tweede lustrum gaat natuurlijk niet ongemerkt voorbij. We zijn half april gestart met feestelijk gebak voor alle medewerkers en voor iedereen die op dat moment bij ons te gast was. Verder is onze jubileumcommissie begonnen met de voorbereidingen van speciale activiteiten voor onze relaties, onze moederorganisaties, belangstellenden en last but not least voor onze medewerkers. Om praktische redenen hebben we die activiteiten gepland in september 2015. 10 september is gereserveerd voor onze klanten en relaties, 11 september voor de eigen medewerkers en 12 september organiseren we een open dag voor iedereen die eens een kijkje wil nemen in onze moderne en geavanceerde laboratoriumkeuken. U kunt de data alvast noteren in uw agenda. Wij houden u natuurlijk op de hoogte over het definitieve programma.

Een nadere kennismaking met Peter Weesendorp

Sinds 1 april 2015 is Peter Weesendorp de nieuwe bestuursvoorzitter van Stichting Waterproef. Met zijn komst is in enkele jaren tijd het bestuur geheel gewijzigd.
Het bestuur bestaat nu uit:
Peter Weesendorp:    Onafhankelijk voorzitter
Freek Brink:               Vertegenwoordiger Waternet
Ton Hugens:              Vertegenwoordiger Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
De redactie van Waterpost ging voor een interview bij hem thuis op de koffie. Een fraai appartement met uitzicht over Artis en water.

Vertel eens iets over jezelf
Wel, ik ben Peter Weesendorp dus. 65 jaar, Amsterdammer, al 43 jaar getrouwd met Anneloes, 2 dochters en twee kleinkinderen. Mijn grote passie is zeilen. Dat is me met de paplepel ingegoten. Verder is mijn familie erg belangrijk voor mij. Ik pas een dag per week op de kleinkinderen en die dag is heilig. Daar kun je niet aan tornen.
Na mijn middelbare schoolopleiding heb ik HTS chemische techniek gestudeerd. Voor die studie heb ik een stage gedaan bij Gemeente Waterleidingen, op het lab in Heemstede. Vanwege de toen nog bestaande dienstplicht ben ik ook nog korte tijd soldaat geweest. Nooit opgeklommen, altijd gewoon soldaat gebleven. En daarna begon het echte werken.

Wat heb je zoal gedaan
Ik ben weer terechtgekomen bij Gemeente Waterleidingen, nu op een proefinstallatie bij Weesperkarspel. Daar heb ik veel geleerd en ook mijn eerste productiebedrijf opgestart. Dat was eigenlijk best een absurd iets. Ik was in feite de enige die het productieproces enigszins beheerste. Een soort eenoog in het land der blinden. Vervolgens ben ik terechtgekomen bij het toenmalige zuiveringsschap Amstel- en Gooiland. Ik werd daar afvalwatertechnoloog. Het was het begin van de hausse in nieuwe RWZI’s. Van het zuiveringsschap ben ik naar DHV gegaan. Dat was een heel dynamische periode. DHV liep wereldwijd ver voor de troepen uit en dat impliceerde dat ik ook regelmatig naar het buitenland moest. Ik weet nog dat ik mij verbaasd heb over de Amerikaanse aanpak: Een RWZI van 30.000 inwoner equivalent met 12 man in continudienst. Alleen maar omdat men als de dood was voor overschrijding van de normen en de daaraan gekoppelde sancties.

Op een gegeven moment ben je overgestapt naar Uitwaterende Sluizen
Klopt. Dat was naar ik meen in 1992. Ik werd daar hoofd zuiveringsbeheer. De benodigde RWZI’s waren toen al allemaal gebouwd. Maar vanwege veranderende inzichten en nieuwe eisen moesten alle RWZI’s worden aangepast om beter fosfaat en stikstof te verwijderen. Tegelijkertijd begon het steeds moeilijker te worden om het zuiveringsslib kwijt te raken. Dat kostte steeds meer geld. Volgens mij was er in heel Nederland maar één man - van Helvert, technoloog bij Uitwaterende Sluizen - die er nog in slaagde dat slib te verkopen. Dat was uiteraard geen houdbare situatie en we hebben toen in Beverwijk een moderne slibdroger laten bouwen. Ik heb ongeveer 9 jaar bij Uitwaterende Sluizen gewerkt.

En toen werd het volgens mij weer Amsterdam
14 jaar geleden ben ik overgestapt naar de Dienst Water en Riolering van de gemeente Amsterdam. Ook daar als hoofd zuiveringsbeheer. Korte tijd later verhuisde ik mee naar Waternet en daar heb ik om zo te zeggen ‘het hele bedrijf gedaan’: Zuiveringsbeheer-Watersystemen-Drinkwater-Middelen, en de laatste 6 jaar maakte ik deel uit van de directie. Bij elkaar heb ik al 41 jaar met en voor water gewerkt en het blijkt nu onverwacht nog niet over te zijn. Maar dat vind ik zeker niet erg. Het is eerder een nieuwe uitdaging die ik graag heb aangenomen.

Heb je al een eigen visie op de toekomst van Waterproef
Voor een duidelijke visie is het nog veel te vroeg. Stel die vraag over een half jaar nog maar eens. Ik ga nu eerst eens kijken wat er allemaal speelt rond het lab. Ik weet wel ongeveer hoe de moederorganisaties erin zitten, maar dat wil ik scherper krijgen. De relatie met onze klanten wordt daarbij een van mijn prioriteiten. Verder wil ik de mogelijkheden verkennen om toch meer en beter samen te werken met Het Waterlaboratorium en Wetterskip Fryslân. Want dat moet - volgens mij - zonder fusie ook kunnen!
Natuurlijk ga ik ook kennismaken met de medewerkers van Waterproef; een aantal ervan ken ik trouwens al. Ik wil graag weten wat er bij hen leeft, hoe zij de toekomst zien. Niet alleen van Waterproef, maar ook van henzelf. Dan komen we er samen achter hoe we elkaar kunnen helpen en versterken. Want de toekomst van Waterproef is samenwerken - zowel intern als extern - en levenslang leren, als bedrijf en als persoon!

Weer veel belangstelling voor lunchlezingen

De lunchlezing van maart ging over De Poepfabriek, een educatief programma over het zuiveren van afvalwater. George Zoutberg (HHNK), de bedenker van dit programma, leidde het publiek enthousiast door zijn prijswinnende schepping. Misschien waren er dit keer wel wat extra toehoorders omdat een (klein) deel van de filmopnamen bij Waterproef is gemaakt.
Wil je meer weten over De Poepfabriek, ga dan even naar www.depoepfabriek.nl.
De Poepfabriek vindt u ook in bezoekerscentrum De Hoep (PWN) in Castricum.

De lunchlezing van april is verzorgd door Hans Roodzand (ook HHNK). Na de wat misleidende titel ‘Toen de Zaan nog stonk’ kwam Hans met een eigen, heldere kijk op de Kaderrichtlijn Water (KRW), Watersysteembeheer en Visstandbeheer. In klare taal werden kanttekeningen geplaatst bij de haalbaarheid van de (door de waterbeheerders zelf opgestelde) eisen van de KRW, de noodzaak om overal water- en oeverplanten te verwijderen of te baggeren. Ook het visstandbeheer ontkwam niet aan een kritische beschouwing. Na afloop van de presentatie werd ruim gebruik gemaakt van de mogelijkheid om te reageren.

De eerstvolgende lunchlezing is op dinsdag 19 mei om 12.00 uur bij Waterproef. Onze specialist Thijs Groenewegen zal een lezing houden met de titel: ‘De raadselachtige vleermuizen’.
Voor na de zomer wordt een lunchlezing voorbereid over bestrijdingsmiddelen. De datum ervan is echter nog niet bekend.
Voor meer informatie over onze lunchlezingen of suggesties voor onderwerpen en sprekers kunt u terecht bij e.nat@waterproef.nl.

een aandachtig publiek

ook het verhaal van Hans kreeg de nodige aandacht.

Kunst in de natuur

Varens, je komt ze op veel plaatsen tegen. Vooral op vochtige plekken. Ik vind het altijd mooi om te zien hoe een varenblad, beginnend als een piepklein spiraaltje, zich geleidelijk ontrolt tot een blad van een meter of soms nog meer. Maar dat kleine spiraaltje, als een embryo beginnend, met de nerf als ruggengraat, en dan al die piepkleine groene lobjes eraan. Een kunstwerkje toch, voor wie het wil zien tenminste.

WiFi@Waterproef

Bezoekers kunnen gebruik maken van onze wireless internetverbinding. Je hebt daarvoor wel een toegangscode nodig. Wil je bij ons inloggen? Vraag dan bij onze receptie om de actuele toegangscode!

Iets bijzonders gezien?

Ziet u langs of in het water bijzondere planten of dieren? Laat het ons weten! Stuur een of meer goede foto's, een beschrijving van de vondst en de vindplaats naar waterpost@waterproef.nl. Onze biologen zijn er blij mee. En wanneer het echt om iets speciaals gaat, laten zij het u per omgaande weten.

Raad voor Accreditatie

Raad voor Accreditatie zeer tevreden
De jaarlijkse controle door de Raad voor Accreditatie is weer achter de rug. En Waterproef kan tevreden zijn. Want na afloop van de controles complimenteerden de RvA onze medewerkers met het zeer goede resultaat. Slechts een beperkt aantal B-afwijkingen was er gevonden. En die zijn inmiddels allemaal afgehandeld.

KAM-coördinator Harry Cappendijk was terecht zeer in zijn nopjes. En hij bedankte alle medewerkers van Waterproef voor hun inzet, motivatie en openheid tijdens het bezoek van de RvA.
‘We hebben ons als laboratorium weer van onze beste kant laten zien’, aldus Harry.

Jaarrekening 2014

Begin april heeft het Stichtingsbestuur de jaarrekening 2014 goedgekeurd. Over 2014 is een positief saldo behaald van € 183.778,-. Hierdoor is het eigen vermogen van Waterproef toegenomen tot € 446.336,- positief. Het bestuur is hierover erg tevreden.

Waterproef naar Ghana

Onder de vlag van Wereld Waternet gaat Waterproef in Ashaiman (Ghana) een klein laboratorium helpen opzetten en de daarvoor benodigde medewerkers trainen. Relevante SPV’s (standaard procedure voorschriften) van Waterproef worden vertaald in het Engels. Vanuit deze SPV’s moeten de Ghanese medewerkers zelf nieuwe SPV’s gaan maken, die zijn toegesneden op de situatie in Ghana. Willie van den Berg gaat eind 2015 een week naar Ghana om een en ander te begeleiden en om de beoogde medewerkers te trainen. Door de Ghanese collega’s geen kant en klare voorschriften te geven of op te leggen, maar deze zelf te laten vertalen naar de plaatselijke situatie en mogelijkheden verwachten we dat een en ander beter beklijft. Het laboratorium in Ghana is een onderdeel van een groter project. Zie hiervoor de projectinformatie. Het is voor het eerst dat Stichting Waterproef daadwerkelijk kan helpen in een ontwikkelingsland.

Projectinformatie
Project Ghana:           Safi Sana
Bestuurlijke partner: Municipality of Ashaimen
Operationele partner: Safi Sana Holding
Scope partner:           Verwerking vast afval en afvalwater
Overige partners:       Safi Sana Ghana Ltd, Hasal Babs Enterprise, Royal Haskoning/DHV, International Fertiliser Development, Centre, Waste Foundation.
Rol WWn:                   Training operators, SOP, Lab ontwikkelen
Doel project:               Bouwen en running van Biodigester plant
Status project:            Gestart in juli 2014
Toelichting:                 Safi Sana is al 6 jaar actief in Ghana en wil afvalwater en vast afval verwerken tot biogas en mest. Het uiteindelijke doel is om dit te doen op commerciële basis.
Safi Sana heeft een grant gekregen van het Ghana Wash Window II. Hiermee kan de pilot plant worden opgeschaald naar een economisch rendabele schaal. Ook zullen 12 nieuwe medewerkers (waaronder 8 operators) worden aangetrokken. WWn zal deze operators trainen. Ook ontwikkelt WWn ‘Standard Operating Procedures’ en helpt zij het laboratorium op te zetten.
Voor WWn is deze samenwerking belangrijk, omdat dit ons een eerste voet aan de grond geeft in Ghana. Tevens sluit dit project aan bij onze ambitie om een structurele oplossing te zoeken voor het afval (vast en afvalwater) op commerciële basis (Sanitation as a business). De uitkomsten van dit project kunnen dan wellicht worden uitgerold (en eventueel vermarkt) naar andere Afrikaanse steden.

Nieuwe ontwikkelingen bij Passive Sampling

Waterproef is begonnen met een uitgebreide serie tests van sorbicel-cartridges in combinatie met een nieuw prototype sampler. Met deze combinatie kunnen tal van polaire en apolaire stoffen niet alleen kwalitatief maar ook kwantitatief worden bepaald.

Het principe is eenvoudig en robuust. De cartridges zijn als het ware mini-uitvoeringen van de cilinders die worden gebruikt voor het demineraliseren van water. Die cilinders, gevuld met speciale harskorreltjes, onttrekken zoveel stoffen aan kraanwater, dat het begint te lijken op gedestilleerd water en gebruikt kan worden bij laboratoriumonderzoek. Na verloop van tijd zijn de harskorreltjes verzadigd en dan moeten ze worden schoongespoeld. Daarna kunnen ze opnieuw worden gebruikt.

De sorbicel-cartridges werken in principe hetzelfde:
Te onderzoeken water stroomt door de cartridge en de speciale vulling ervan absorbeert allerhande stoffen. De aard van de vulling bepaalt wat er wordt opgenomen. Dus daarmee kun je al een beetje in de gewenste onderzoeksrichting sturen. Vervolgens wordt het geabsorbeerde materiaal op het laboratorium met speciale vloeistoffen weer uit de cartridges gespoeld en onderzocht.

Voor onze testseries worden de cartridges, gecombineerd met een slim bedachte sampler, in het te onderzoeken water gehangen. De afmeting van de sampler (in ons geval 10 liter) bepaalt hoeveel water er maximaal door de cartridge kan stromen. Ook de snelheid, waarmee het water door de cartridge stroomt kan worden geregeld. Zo kunnen we - op een eenvoudige manier - een door tijd en volume bepaald monster verkrijgen, dat vervolgens in het laboratorium kan worden onderzocht.

De sorbicel-cartridges kunnen worden ingezet voor het onderzoek naar tal van microverontreinigingen (polair en apolair) in lage tot zeer lage concentraties. De eerste proeven zijn/worden uitgevoerd in oppervlaktewater vlakbij ons laboratorium. In mei starten we met een vervolgonderzoek bij 5 RWZI’s van Waternet. Dan wordt de sorbicel ook vergeleken met andere vormen van passive sampling. De resultaten van dat onderzoek zullen bepalen hoe we daarna verder gaan. Maar als het gaat lukken (en daar ziet het wel naar uit), dan lopen we met deze techniek wereldwijd voorop!

Colofon

Waterproef redactieraad

E-mail ons uw tips of suggesties voor plaatsing in een volgende nieuwsbrief, of neem contact op via telefoonnummer 0299-391700.

Redactie Waterpost:
Emile Nat
Hans de Bie
Nel de Boer
Rudolph Melis

Lay out:
Pim Koelma

Volop veldwerk voor de biologen

Het zijn weer drukke tijden voor de biologen. Er moet volop bemonsterd worden in het veld. Vanaf 1 april worden de diatomeeën, zoöplankton en de macrofauna verzameld. De verkregen monsters worden steeds zo snel mogelijk gefixeerd. Later in het jaar volgt pas het echte onderzoek: de determinatie en telling van de gevonden soorten. Vanaf1 juni worden de macrofyten weer geïnventariseerd. Dankzij het nieuwe softwarepakket BioLims 2 zijn de veldgegevens nu gemakkelijker en toegankelijker vast te leggen met een veldcomputer dan voorheen.

Eerdere uitgaven van onze nieuwsbrief gemist? Je kunt ze allemaal terugvinden in het nieuwsarchief op onze website.