WATERPOST, Jaargang 5, nummer 1, Maart 2014
Het Waterlaboratorium en Stichting Waterproef gaan fuseren
Eerste watercycluslaboratorium van Nederland in de maak
De aandeelhouders van Het Waterlaboratorium (Dunea, PWN en Waternet) en het bestuur van Stichting Waterproef (Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en Waternet) hebben op 6 februari besloten, dat deze twee laboratoria later dit jaar zullen samengaan. Met deze strategische keuze zal het eerste watercycluslaboratorium van Nederland tot stand komen. Een en ander is nog onder voorbehoud van bestuurlijke goedkeuring bij de diverse moederbedrijven.
Het Waterlaboratorium is met ruim 110 medewerkers gevestigd in Haarlem, en is vooral actief in de drinkwaterwereld. Waterproef in Edam heeft ongeveer 60 medewerkers en werkt vrijwel geheel voor de waterschapswereld. Het vormen van een watercycluslaboratorium biedt unieke kansen, waarbij het nieuwe laboratorium met analyses en advies de hele watercyclus kan bedienen.
Het definitieve besluitvormingstraject zal naar verwachting nog enkele maanden in beslag nemen.
Op de foto, van links naar rechts:
Ton Huygens - Marcel Tielemans -Maarten Gast - Saskia de Haas - Rudolph Melis –
Freek Brink - Harry Buyten - Ad de Waal Malefijt - Robert Schouten.
Lunchpresentaties
Laura Moria verzorgde in november een presentatie voor medewerkers van Waterproef. Het onderwerp was: Wat gebeurt er met de data die Waterproef levert aan Waternet? Tijdens de lezing maakte Laura duidelijk hoe alle metingen van Waterproef door medewerkers van Waternet worden gebruikt. Hierbij passeerde onder meer de Kaderrichtlijn Water de revue, met extra aandacht voor de chlorofylmetingen en de evaluatie van maatregelen. Een van de voorbeelden betrof de Noorder IJ-plas. Van de mogelijkheid om vragen te stellen werd ruim gebruik gemaakt.
Er waren bijna 30 belangstellenden. Daaruit blijkt, dat dit onderwerp enorm leeft bij de medewerkers van Waterproef. Door de presentatie van Laura is het wederzijds begrip verder toegenomen. En daardoor kunnen wij in de toekomst samen nog beter onze projecten uitvoeren!
In december heeft Giulia Sileno een lunchpresentatie verzorgd. Dit titel van haar verhaal was: ‘Smart Monitoring - Design of a WFD monitoring strategy for chemical pollution.’
(WFD is de Engelse afkorting voor KRW, de Kaderrichtlijn water). Giulia studeert aan de Universiteit van Amsterdam en heeft voor haar onderzoek gewerkt met Ron van der Oost (Waternet) en Mai Thao Nguyen (Waterproef). Ze hebben onderzocht of bioassays in de KRW monitoring strategie ingebouwd kunnen worden voor chemische verontreiniging om de kosten te reduceren. Daarnaast werd onderzocht of er met bioassays een completer beoordelingssysteem van de chemische waterkwaliteit kan worden verkregen. Bioassays zijn gestandaardiseerde laboratoriumexperimenten waarin levende testorganismen onder gecontroleerde omstandigheden worden blootgesteld aan een (extract van een) milieumonster. Hiermee wordt vastgesteld of de aanwezige verontreinigingen negatieve effecten hebben op deze organismen.De gebruikte bioassays lieten goede en reproduceerbare methoden zien voor het meten van chemische verontreinigingen in oppervlaktewater.
Het ontwerp voor een model is ontwikkeld om chemisch/toxicologische data in een ‘regulator tool’ te stoppen, het zogenaamde toxiciteits knipperlicht.Op deze manier werkt Waterproef mee aan het ontwikkelen van innovatieve producten om zo onder meer het monitoringsprogramma efficiënter te laten verlopen.
Kunst in de natuur
Bladerend door mijn fotoarchief vond ik deze opname van een meikever. Een waar kunststukje uit de natuur. Wat opvalt, zijn de uitgewaaierde antennes, die fungeren als chemosensors. Hiermee kan de kever zeer kleine fracties van geuren waarnemen en analyseren. Het zijn mini analyse-apparaatjes, waarmee bijvoorbeeld een partner kan worden opgespoord. Het lijkt erop dat dit mannetje minieme sporen van feromonen signaalmoleculen, die boodschappen overbrengen tussen individuen van eenzelfde soort - heeft ontdekt. Hij staat op het punt om naar de bron ervan te vliegen.
WiFi@Waterproef
Bezoekers kunnen sinds kort gebruik maken van onze wireless internetverbinding. Je hebt daarvoor wel een toegangscode nodig. Wil je bij ons inloggen? Vraag dan bij onze receptie om de actuele toegangscode!
Iets bijzonders gezien?
Ziet u langs of in het water bijzondere planten of dieren? Laat het ons weten! Stuur een of meer goede foto's, een beschrijving van de vondst en de vindplaats naar waterpost@waterproef.nl. Onze biologen zijn er blij mee. En wanneer het echt om iets speciaals gaat, laten zij het u per omgaande weten.
Werken aan verandering
Er is een oud gezegde: Stilstand is achteruitgang! En dat is voor Waterproef en haar moederorganisaties géén optie. Vandaar dat veel is - en nog steeds wordt - geïnvesteerd in onderzoek, apparatuur, medewerkers en …. in de relatie met onze opdrachtgevers natuurlijk!
Ook dit jaar staat er weer het nodige op stapel. Op onderzoeksgebied is dat onder meer:
- De implementatie van een verdunningsautomaat - inclusief clean-up - voor een verdere automatisering van organische analyses. Dit kan een reductie van zowel levertijd als kosten opleveren.
- Het opzetten van een analysemethode voor bestrijdingsmiddelen m.b.v. GC/MS-MS. Hierdoor kunnen we op termijn oude apparatuur vervangen, en werk dat we nu nog uitbesteden in eigen beheer gaan uitvoeren.
- Automatisering van de chlorofyl analyse. Door de sterk toegenomen opdrachten voor chlorofyl onderzoek wordt het nog interessanter om de analyse te automatiseren.
Maar er ligt meer in het verschiet. Het is vrijwel zeker, dat we binnen afzienbare tijd zullen fuseren met Het Waterlaboratorium. Dat betekent veranderen. Een nieuwe organisatiestructuur, een nieuwe standplaats en nieuwe collega’s zijn daar maar enkele voorbeelden van. Veranderingen bieden nieuwe mogelijkheden, nieuwe kansen, nieuwe uitdagingen voor organisaties, hun medewerkers en hun opdrachtgevers/klanten. Bij Waterproef gaan we er dit jaar samen aan werken om ons voordeel uit die veranderingen te halen. Niet alleen voor onszelf, maar ook voor onze opdrachtgevers en onze fusiepartner.
Daarom is ons motto voor 2014: Werken aan verandering!
Rudolph Melis,
Waarnemend directeur Stichting Waterproef
Discrete analysers in gebruik genomen
Sinds 2 januari zijn onze nieuwe discrete analysers operationeel. De validatie is afgerond en we hebben de apparatuur na enkele aanpassingen ook aan kunnen sluiten op ons netwerk. Wat nog rest is de accreditatie van de analyses met de discrete analysers. Deze wordt dit voorjaar verwacht.
De discrete analysers zijn geoptimaliseerd voor de bepalingen van ammonium, nitraat, nitriet, ortho-fosfaat, chloride en sulfaat. Later wordt hier ook de bepaling van silicaat aan toegevoegd. De nieuwe apparatuur vervangt de oude auto-analysers.
De grootste voordelen zijn:
- Besparing in tijd voor de analist,
- Betere analyseresultaten,
Een forse vermindering van het verbruik aan chemicaliën.
Waterproef onderzoekt organotin voortaan in eigen huis
Tot voor kort werd het onderzoek naar organotin verbindingen (dibutyltin en tributyltin) in oppervlaktewater door ons uitbesteed. Dat was een doorn in ons eigen oog. Vandaar dat een projectgroep de opdracht kreeg om ervoor te zorgen, dat we het onderzoek voortaan zelf kunnen uitvoeren.
Door tegenslagen dreigde het project te stranden, maar na een succesvolle doorstart heeft het projectteam (Gerrit van der Honing, Rick Schrama en Paul Klinkhamer) alle testen en de vereiste documentatie afgerond. Het validatieverslag, de QMA rapportage en de interne audit zijn goedgekeurd. De test heeft nog geen “ Q “, maar de aanvraag hiervoor zal naar de RvA verstuurd worden.
Sinds oktober 2013 worden organotin analyses door Waterproef zelf uitgevoerd.
De monsters worden na derivatisering geëxtraheerd en de componenten geanalyseerd op de Agilent triple Quad GCMS/MS. De rapportagegrens is 0.01 µg/l.
Twee nieuwe watermijten voor Texel
Een medewerker van Stichting Waterproef trof in voorjaarsmonsters van het basismeetnet macrofauna 2013 van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, twee nieuwe watermijtsoorten voor Texel aan.
De eerste nieuwe soort betrof twee volwassen vrouwtjes van de watermijt Tartarothyas romanica, die in een duinrelletje langs de Tureluurweg werden gevonden.Het gaat om een nieuwe vindplaats, ver verwijderd van het bekende verspreidingsgebied in Nederland. Tot op heden was deze soort alleen bekend van een beperkt aantal vindplaatsen, geconcentreerd in Midden-Limburg, Zuidoost-Brabant en Twente. De dieren zijn hier vooral aanwezig in kwelgevoede plas-dras plekken in de bovenloop van beken. De vindplaats op Texel betreft een duinrel, waar op het moment van bemonsteren hooguit 5 centimeter water aanwezig was. Verder was er een dikke sliblaag op de bodem aanwezig, afgedekt door een flinke hoeveelheid bladstrooisel. De vegetatie was weinig ontwikkeld, plaatselijk wat Liesgras en Dotterbloem. De nymphen (jonge dieren) van Tartarothyas romanica, hebben een parasitaire levenswijze en hechten zich vast op het lichaam van de dansmug Micropsectra atrofasciata. Laatstgenoemde soort is al langer bekend van Texel en larven zijn in het verleden ook in het eerder genoemde duinrelletje langs de Tureluurweg gevonden.
De watermijt Piersigia limophila betrof de andere nieuwe vondst voor het eiland. Deze is afkomstig uit de oeverzone van een duinplas (De Binnen Muy). Van de levenswijze van Piersigia limophila is weinig bekend. De soort nog niet zo lang bekend uit Nederland en de weinige vindplaatsen bevinden zich vooral in (tijdelijke) poeltjes in rietlanden langs enkele boezemwateren in het “Groene hart” van Holland. Recent is de soort ook gevonden op Vlieland.
Afbeelding links; onderzijde van Tartarothyas romanica, 22 april 2013 Tureluurweg (Afbeelding rechts)
Piersigia limophila 20 juni de Binnen Muy Texel (afbeelding rechts)
Bestuurswisseling bij Waterproef
Eind vorig jaar is Annette Ottolini, bestuurslid van Stichting Waterproef namens Waternet, opgevolgd door Freek Brink.
Freek is Programmadirecteur/Hoofd Corporate Control bij Waternet. Zijn achtergrond is HTS Weg- en Waterbouw. Na zijn HTS-opleiding heeft hij, naast een baan bij Gemeentewaterleidingen Amsterdam, Nederlands recht gestudeerd (studierichting Bedrijfs- en sociaaleconomisch recht). Hij werkt al sinds 1982 bij Gemeentewaterleidingen c.q. Waternet en heeft daar verschillende, meest leidinggevende functies gehad. Freek heeft eerder met Waterproef te maken gehad in de periode dat hij bij Waternet verantwoordelijk was voor Onderzoek en Projecten.
Colofon
Waterproef redactieraad
E-mail ons uw tips of suggesties voor plaatsing in een volgende nieuwsbrief, of neem contact op via telefoonnummer 0299-391700.
-
Redactie Waterpost:
-
Emile Nat
Hans de Bie
Nel de Boer
Rudolph Melis
Lay out:
Pim KoelmaVerder werkten mee:
Casper Zuyderduyn
Willie van den Berg
Op de koffie bij onze nieuwe KAM-coördinator
Eind december vertrok onze coördinator voor Kwaliteit, Arbo en Milieu (KAM). Deze functie wordt nu ingevuld door Harry Cappendijk. Waterpost ging met een kop koffie en enkele vragen bij hem langs om kennis te maken.
Wie is Harry Cappendijk?
Ik ben Harry Cappendijk dus. Geboren in 1951, getrouwd (al 39 jaar), 2 zoons en 2 kleinkinderen, met nummer 3 op komst. Ik woon in Monnickendam. Een fijne plaats om te wonen en – mooi meegenomen - op fietsafstand van Edam.
Vertel eens wat over je opleiding en je loopbaan.
Na de middelbare school heb ik HTS-chemische techniek gestudeerd. Eenmaal afgestudeerd, kwam ik bij AKZO op het researchlaboratorium terecht. Daarna heb ik bij verschillende bedrijven gewerkt, meestal in leidinggevende functies. Nooit meer op een laboratorium. Na een carrière bij Crown in Hoorn wilde ik een sabbatical nemen van een jaar. Het werden slechts 3 maanden, toen kwam ik bij Waternet terecht. Enkele maanden geleden werd mij daar gevraagd of ik iemand wist voor de functie van KAM-coördinator bij Waterproef. Ik hoefde niet lang na te denken. Het was precies wat ik zelf zocht. En zo kwam ik op deze stoel terecht.
Wat is je relatie met KAM
Als leidinggevende heb je altijd al te maken met KAM-zaken. Maar ik kreeg er wat nadrukkelijker mee te maken bij Crown. Daar gebeurden regelmatig ongelukjes, met als gevolg veel ziekteverzuim. We hebben er hard aan getrokken om dat terug te dringen. En dat is ook gelukt! De laatste twee jaar dat ik er werkte was er niet een ongeval. Veilig dus voor de werknemers en goed voor het bedrijf. Bij Waternet heb ik onder meer gewerkt aan certificering van de verschillende afdelingen.
Waarom de overstap naar Waterproef?
Ik doe aan langetermijnplanning. Over een paar jaar wordt ik gepensioneerd. Niet dat ik daar op zit te wachten – integendeel – maar dat feit ligt er nu eenmaal. En nog eenmaal en nieuwe uitdaging aangaan, dat leek mij wel wat. Verder wilde ik graag wat meer tijd hebben om ook andere dingen te doen, die voor mij belangrijk zijn. Ik werk nu nog 4 dagen per week omdat ik mij snel wil inwerken. Maar als ik alles op de rails heb, ga ik 3 dagen per week werken.
Wat is zo belangrijk naast je werk?
Mijn gezin en mijn familie zijn erg belangrijk voor mij. Daar wil ik meer tijd voor hebben. Voor mijn moeder bijvoorbeeld, die is 89 jaar en woont nog zelfstandig. Dat wil ze ook graag zo houden en daar wil ik bij kunnen helpen.
Verder ben ik actief in het bestuur van de RK-parochie in Monnickendam. En als ik je vertel dat er fusieplannen zijn met omliggende parochies, dan weet je dat ook daar veel werk uit voortkomt.
En ter afronding?
Ik heb bij Waterproef een contract voor 2 jaar. Dat loopt ongeveer parallel met het beoogde fusietraject. Ik wil er, samen met mijn nieuwe collega’s, voor zorgen dat Kwaliteit, Arbo en Milieu geborgd zijn èn blijven. We gaan er bovendien samen aan werken dat er wat dat betreft een naadloze overgang komt naar de nieuwe organisatie. Want in mijn visie zijn Kwaliteit, Arbeidsomstandigheden en zorg voor het Milieu essentieel voor een laboratorium als Waterproef!